Σχιζοφρένεια
Αγγελική Κοινούση
Μέλος του Κέντρου Ημέρας
Η σχιζοφρένεια αντιμετωπίζεται από τον πολύ κόσμο σαν κάτι από πολύ σοβαρό έως πολύ αστείο. Όπως όλες οι ψυχικές ασθένειες είναι αντικείμενο πότε θλίψης και πότε χλευασμού. Τα άτομα που υποφέρουν από σχιζοφρένεια είναι οι μόνοι γνώστες της δικής τους σκληρής πραγματικότητας,. Συνήθως δε μπορούν να μιλήσουν και συνήθως κανείς δε τους καταλαβαίνει. Η ψυχική ασθένεια χρησιμοποιεί πολλές γλώσσες που αξίζει να διερευνηθούν όπως όλες οι υπαρκτές γλώσσες,. Ένα όμως είναι σημαντικό να ξέρουμε, ότι η σχιζοφρένεια μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάλληλη αγωγή και θεραπεία.
Εξετάζοντας το θέμα της σχιζοφρένειας από τη κοινωνική του πλευρά θα αναφέρουμε 1. ορισμό, 2. συμπτώματα, 3. αίτια, 4.θεραπεία, , 6.συμβουλές σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσουμε μια ασθένεια που συχνά τρομοκρατεί από έλλειψη ενημέρωσης και άγνοια.
Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή ασθένεια του εγκεφάλου, η οποία επηρεάζει την ομιλία, την σκέψη, την συμπεριφορά και τον τρόπο αντίληψης των καταστάσεων από τον ασθενή. Η σχιζοφρένεια δεν είναι πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας, η οποία είναι μια υστερική ή διασχιστική κατάσταση. Ούτε αναφέρεται στην «διχασμένη προσωπικότητα», όρος ο οποίος ξεπήδησε από την ελληνική ρίζα της λέξης «σχιζοφρένεια»- « διχασμένος νους». Ο όρος σχιζοφρένεια χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Ελβετό ψυχίατρο, Eugene Bleuler, στις αρχές του εικοστού αιώνα για να περιγράψει τον θρυμματισμό του σκέπτεσθε και συναισθάνεσαι ενός ατόμου που έβλεπε να εξελίσσονται με την ασθένεια. Ούτε ο όρος «διχασμένος νους» αλλά ούτε και ο όρος ¨διχασμένη προσωπικότητα» αποσαφηνίζει τι είναι στ΄ αλήθεια η σχιζοφρένεια – μια σοβαρή πάθηση του εγκεφάλου. Επιπρόσθετα, η λαϊκή χρήση του όρου «σχιζοφρενικός» που σημαίνει ένα μείγμα από αντικρουόμενες καταστάσεις, είναι ολωσδιόλου διαφορετικός από τον ψυχιατρικό όρο ή τα χαρακτηριστικά των ατόμων που πάσχουν από σχιζοφρένεια.
Τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια συχνά έχουν ψευδαισθήσεις, ακούν ή βλέπουν πράγματα τα οποία δεν είναι αληθινά. Μπορεί να ισχυριστούν πως βλέπουν μπροστά τους άτομα ή αντικείμενα, τα οποία στην πραγματικότητα όμως δεν βρίσκονται εκεί. Πολύ συχνά ισχυρίζονται πως ακούν φωνές, οι οποίες τους σχολιάζουν, τους προειδοποιούν για κάποιους υποτιθέμενους κινδύνους ή τους δίνουν εντολές για το τι πρέπει να κάνουν! Τις φωνές όμως δεν τις ακούει κανείς άλλος.
Ένα άλλο σύμπτωμα είναι οι παραληρητικές ιδέες των ασθενών. Συχνά είναι πεπεισμένοι πως καταδιώκονται από κάποιον ή πως κάποιος τους κλέβει, συνωμοτά εναντίον τους ή θέλει να τους δηλητηριάσει! Ακόμη, μπορεί να πιστεύουν πως ο παρουσιαστής μιας εκπομπής στην τηλεόραση μιλά ειδικά σ’ αυτούς…προσωπικά!
Η σκέψη και η ομιλία ενός ασθενή μπορεί να είναι αποδιοργανωμένη, έτσι ώστε να μην υπάρχει κάποια λογική συνέχεια σ΄αυτά που σκέφτεται και επομένως αυτά που λέει να μην βγάζουν νόημα για κάποιον άλλο.
Πολλές φορές οι ασθενείς χάνουν την συναισθηματική τους έκφραση. Μπορεί για παράδειγμα να μιλούν μονότονα (χωρίς το συνηθισμένο ανεβοκατέβασμα του τόνου της φωνής που θα παρατηρήσετε σε οποιονδήποτε σας μιλήσει) ή να μην έχουν καθόλου έκφραση στο πρόσωπο. Παράλληλα, μπορεί τα συναισθήματά τους να μην ταιριάζουν με αυτά που λένε ή σκέφτονται. Ένας ασθενής μπορεί για παράδειγμα να λέει με όλη την πεποίθηση πως καταδιώκεται από την ιταλική μαφία και ταυτόχρονα να γελά.
Παρά τις μακροχρόνιες έρευνες, οι επιστήμονες δεν κατόρθωσαν ακόμα να βρουν τι ακριβώς προκαλεί την σχιζοφρένεια. Αυτό που έχει διαπιστωθεί μέχρι τώρα, είναι πως φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο γενετικοί παράγοντες!
Ωστόσο οι ειδικοί αναφέρουν ότι πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο με γενετικές και περιβαλλοντικές συνιστώσες. Η κληρονομικότητα φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα εκδήλωσης της νόσου όμως το στρες μπορεί κι αυτό να παίξει κάποιο ρόλο. Αίτια για την εμφάνιση της νόσου στα παιδιά, όταν βέβαια υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, μπορεί να προκαλέσει και μια ίωση από την οποία θα νοσήσει η μητέρα τους στη διάρκεια των 3 πρώτων μηνών της κύησής της.
Δυστυχώς η σχιζοφρένεια δεν είναι μια ασθένεια που μπορεί να θεραπευτεί. Υπάρχουν όμως τρόποι ελέγχου της, κυρίως με αντιψυχωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπείες.
Χωρίς καθόλου θεραπεία, ένα άτομο που πάσχει από σχιζοφρένεια μπορεί να αποδιοργανωθεί τόσο έντονα που να μην μπορεί καν από μόνο του να ικανοποιήσει τις πιο βασικές του ανάγκες, όπως η τροφή και η ένδυση!
Τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια μπορούν περιστασιακά και να σκεφθούν και να συμπεριφερθούν εντελώς φυσιολογικά.
Τα πιο πάνω συμπτώματα μπορεί να προκληθούν και από άλλη ψυχική ασθένεια ή και σαν παρενέργεια κάποιων φαρμάκων. Γι΄ αυτό είναι απαραίτητο να γίνεται ένας καλός έλεγχος από ένα ειδικό γιατρό έτσι ώστε η διάγνωση της σχιζοφρένειας να είναι σωστή.
Προσωπικά θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τα εξής:
Συνειδητοποιείστε ότι η σχιζοφρένεια δεν είναι μια σπάνια ασθένεια.
Μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για τη σχιζοφρένεια, για τα αίτια, την πορεία, την έκβαση τη θεραπεία της.
Μην μπείτε ποτέ στη διαδικασία της ενοχής.
Προσπαθήστε να βρείτε τους πιο κατάλληλους επαγγελματίες που θα σας βοηθήσουν.
Ελάτε σε επαφή με μια ομάδα αυτοβοήθειας για οικογένειες που κάποιο μέλος τους πάσχει από σχιζοφρένεια.
Παραδεχθείτε ότι σε μια τόσο περίπλοκη ασθένεια όπως η σχιζοφρένεια, ο ενστικτώδης αυθορμητισμός μας, είναι συχνά ένας λανθασμένος οδηγός για την αντιμετώπιση της νόσου και τη φροντίδα των ασθενών.
Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τις αιτίες και τις πηγές των πιέσεων από τις οποίες οι συγγενείς υποφέρουν.
Αντιμετωπίστε με ιδιαίτερη προσοχή τις ανάγκες και των άλλων μελών της οικογένειας.
Σημειώστε ότι η απόλυτη και χωρίς όρια αυτοθυσία για τον συγγενή μας που πάσχει από σχιζοφρένεια δεν οδηγεί απαραίτητα στην αποτελεσματική φροντίδα και αντιμετώπισή του.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το να καταναλώνουμε απεριόριστο χρόνο με τον συγγενή μας που πάσχει από σχιζοφρένεια, δεν τον ωφελεί πάντα και μερικές φορές μπορεί να χειροτερέψει την κατάστασή του.
Δημιουργείστε και διατηρείστε φιλίες, δραστηριότητες και ευχάριστες ασχολίες ιδίως σε χώρους εκτός σπιτιού σας.
Βάλτε ως στόχο να διατηρήσετε το κατάλληλο επίπεδο ανεξαρτησίας και για τον συγγενή σας αλλά και για τον εαυτό σας.
Θα εκπλαγείτε όταν ανακαλύψετε ότι εκείνο που διακρίνει τους συγγενείς που μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία την κατάσταση, από εκείνους που δεν μπορούν, είναι η ικανότητα που έχουν να προσαρμόζονται στις αλλαγές και να μπορούν να βλέπουν τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Φροντίστε τον εαυτό σας.
Καθότι η ψυχική ασθένεια είναι γνωστή από την αρχαιότητα και δε γνωρίζει κοινωνική τάξη, ίσως θα έπρεπε να αφαιρέσουμε το κάλυμμα της τραγικότητας και να δούμε τη νόσο πιο ρεαλιστικά. Ο περίγυρος μη μπορώντας να βοηθήσει από έλλειψη γνώσεων ή τακτ, πρέπει το ίδιο το άτομο να ισχυροποιηθεί με εξειδικευμένη και προσωπική βοήθεια έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον εαυτό του, τον κόσμο και την ασθένεια που είναι διαφορετικά πράγματα και έτσι πρέπει να είναι. Πρωτοβουλίες όπως το Κέντρο Ημέρας, ο ΚΟΙΣΠΕ, η Κινητή Μονάδα στο Ν. Χίου είναι αξιέπαινες και θα ενθαρρύνουν να καταπολεμηθεί το στίγμα της ψυχικής ασθένειας.
Μέλος του Κέντρου Ημέρας
Η σχιζοφρένεια αντιμετωπίζεται από τον πολύ κόσμο σαν κάτι από πολύ σοβαρό έως πολύ αστείο. Όπως όλες οι ψυχικές ασθένειες είναι αντικείμενο πότε θλίψης και πότε χλευασμού. Τα άτομα που υποφέρουν από σχιζοφρένεια είναι οι μόνοι γνώστες της δικής τους σκληρής πραγματικότητας,. Συνήθως δε μπορούν να μιλήσουν και συνήθως κανείς δε τους καταλαβαίνει. Η ψυχική ασθένεια χρησιμοποιεί πολλές γλώσσες που αξίζει να διερευνηθούν όπως όλες οι υπαρκτές γλώσσες,. Ένα όμως είναι σημαντικό να ξέρουμε, ότι η σχιζοφρένεια μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάλληλη αγωγή και θεραπεία.
Εξετάζοντας το θέμα της σχιζοφρένειας από τη κοινωνική του πλευρά θα αναφέρουμε 1. ορισμό, 2. συμπτώματα, 3. αίτια, 4.θεραπεία, , 6.συμβουλές σε μια προσπάθεια να αποκωδικοποιήσουμε μια ασθένεια που συχνά τρομοκρατεί από έλλειψη ενημέρωσης και άγνοια.
Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή ασθένεια του εγκεφάλου, η οποία επηρεάζει την ομιλία, την σκέψη, την συμπεριφορά και τον τρόπο αντίληψης των καταστάσεων από τον ασθενή. Η σχιζοφρένεια δεν είναι πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας, η οποία είναι μια υστερική ή διασχιστική κατάσταση. Ούτε αναφέρεται στην «διχασμένη προσωπικότητα», όρος ο οποίος ξεπήδησε από την ελληνική ρίζα της λέξης «σχιζοφρένεια»- « διχασμένος νους». Ο όρος σχιζοφρένεια χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τον Ελβετό ψυχίατρο, Eugene Bleuler, στις αρχές του εικοστού αιώνα για να περιγράψει τον θρυμματισμό του σκέπτεσθε και συναισθάνεσαι ενός ατόμου που έβλεπε να εξελίσσονται με την ασθένεια. Ούτε ο όρος «διχασμένος νους» αλλά ούτε και ο όρος ¨διχασμένη προσωπικότητα» αποσαφηνίζει τι είναι στ΄ αλήθεια η σχιζοφρένεια – μια σοβαρή πάθηση του εγκεφάλου. Επιπρόσθετα, η λαϊκή χρήση του όρου «σχιζοφρενικός» που σημαίνει ένα μείγμα από αντικρουόμενες καταστάσεις, είναι ολωσδιόλου διαφορετικός από τον ψυχιατρικό όρο ή τα χαρακτηριστικά των ατόμων που πάσχουν από σχιζοφρένεια.
Τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια συχνά έχουν ψευδαισθήσεις, ακούν ή βλέπουν πράγματα τα οποία δεν είναι αληθινά. Μπορεί να ισχυριστούν πως βλέπουν μπροστά τους άτομα ή αντικείμενα, τα οποία στην πραγματικότητα όμως δεν βρίσκονται εκεί. Πολύ συχνά ισχυρίζονται πως ακούν φωνές, οι οποίες τους σχολιάζουν, τους προειδοποιούν για κάποιους υποτιθέμενους κινδύνους ή τους δίνουν εντολές για το τι πρέπει να κάνουν! Τις φωνές όμως δεν τις ακούει κανείς άλλος.
Ένα άλλο σύμπτωμα είναι οι παραληρητικές ιδέες των ασθενών. Συχνά είναι πεπεισμένοι πως καταδιώκονται από κάποιον ή πως κάποιος τους κλέβει, συνωμοτά εναντίον τους ή θέλει να τους δηλητηριάσει! Ακόμη, μπορεί να πιστεύουν πως ο παρουσιαστής μιας εκπομπής στην τηλεόραση μιλά ειδικά σ’ αυτούς…προσωπικά!
Η σκέψη και η ομιλία ενός ασθενή μπορεί να είναι αποδιοργανωμένη, έτσι ώστε να μην υπάρχει κάποια λογική συνέχεια σ΄αυτά που σκέφτεται και επομένως αυτά που λέει να μην βγάζουν νόημα για κάποιον άλλο.
Πολλές φορές οι ασθενείς χάνουν την συναισθηματική τους έκφραση. Μπορεί για παράδειγμα να μιλούν μονότονα (χωρίς το συνηθισμένο ανεβοκατέβασμα του τόνου της φωνής που θα παρατηρήσετε σε οποιονδήποτε σας μιλήσει) ή να μην έχουν καθόλου έκφραση στο πρόσωπο. Παράλληλα, μπορεί τα συναισθήματά τους να μην ταιριάζουν με αυτά που λένε ή σκέφτονται. Ένας ασθενής μπορεί για παράδειγμα να λέει με όλη την πεποίθηση πως καταδιώκεται από την ιταλική μαφία και ταυτόχρονα να γελά.
Παρά τις μακροχρόνιες έρευνες, οι επιστήμονες δεν κατόρθωσαν ακόμα να βρουν τι ακριβώς προκαλεί την σχιζοφρένεια. Αυτό που έχει διαπιστωθεί μέχρι τώρα, είναι πως φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο γενετικοί παράγοντες!
Ωστόσο οι ειδικοί αναφέρουν ότι πρόκειται για μια πολυπαραγοντική νόσο με γενετικές και περιβαλλοντικές συνιστώσες. Η κληρονομικότητα φαίνεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα εκδήλωσης της νόσου όμως το στρες μπορεί κι αυτό να παίξει κάποιο ρόλο. Αίτια για την εμφάνιση της νόσου στα παιδιά, όταν βέβαια υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, μπορεί να προκαλέσει και μια ίωση από την οποία θα νοσήσει η μητέρα τους στη διάρκεια των 3 πρώτων μηνών της κύησής της.
Δυστυχώς η σχιζοφρένεια δεν είναι μια ασθένεια που μπορεί να θεραπευτεί. Υπάρχουν όμως τρόποι ελέγχου της, κυρίως με αντιψυχωτικά φάρμακα και ψυχοθεραπείες.
Χωρίς καθόλου θεραπεία, ένα άτομο που πάσχει από σχιζοφρένεια μπορεί να αποδιοργανωθεί τόσο έντονα που να μην μπορεί καν από μόνο του να ικανοποιήσει τις πιο βασικές του ανάγκες, όπως η τροφή και η ένδυση!
Τα άτομα που πάσχουν από σχιζοφρένεια μπορούν περιστασιακά και να σκεφθούν και να συμπεριφερθούν εντελώς φυσιολογικά.
Τα πιο πάνω συμπτώματα μπορεί να προκληθούν και από άλλη ψυχική ασθένεια ή και σαν παρενέργεια κάποιων φαρμάκων. Γι΄ αυτό είναι απαραίτητο να γίνεται ένας καλός έλεγχος από ένα ειδικό γιατρό έτσι ώστε η διάγνωση της σχιζοφρένειας να είναι σωστή.
Προσωπικά θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τα εξής:
Συνειδητοποιείστε ότι η σχιζοφρένεια δεν είναι μια σπάνια ασθένεια.
Μάθετε όσα περισσότερα μπορείτε για τη σχιζοφρένεια, για τα αίτια, την πορεία, την έκβαση τη θεραπεία της.
Μην μπείτε ποτέ στη διαδικασία της ενοχής.
Προσπαθήστε να βρείτε τους πιο κατάλληλους επαγγελματίες που θα σας βοηθήσουν.
Ελάτε σε επαφή με μια ομάδα αυτοβοήθειας για οικογένειες που κάποιο μέλος τους πάσχει από σχιζοφρένεια.
Παραδεχθείτε ότι σε μια τόσο περίπλοκη ασθένεια όπως η σχιζοφρένεια, ο ενστικτώδης αυθορμητισμός μας, είναι συχνά ένας λανθασμένος οδηγός για την αντιμετώπιση της νόσου και τη φροντίδα των ασθενών.
Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τις αιτίες και τις πηγές των πιέσεων από τις οποίες οι συγγενείς υποφέρουν.
Αντιμετωπίστε με ιδιαίτερη προσοχή τις ανάγκες και των άλλων μελών της οικογένειας.
Σημειώστε ότι η απόλυτη και χωρίς όρια αυτοθυσία για τον συγγενή μας που πάσχει από σχιζοφρένεια δεν οδηγεί απαραίτητα στην αποτελεσματική φροντίδα και αντιμετώπισή του.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι το να καταναλώνουμε απεριόριστο χρόνο με τον συγγενή μας που πάσχει από σχιζοφρένεια, δεν τον ωφελεί πάντα και μερικές φορές μπορεί να χειροτερέψει την κατάστασή του.
Δημιουργείστε και διατηρείστε φιλίες, δραστηριότητες και ευχάριστες ασχολίες ιδίως σε χώρους εκτός σπιτιού σας.
Βάλτε ως στόχο να διατηρήσετε το κατάλληλο επίπεδο ανεξαρτησίας και για τον συγγενή σας αλλά και για τον εαυτό σας.
Θα εκπλαγείτε όταν ανακαλύψετε ότι εκείνο που διακρίνει τους συγγενείς που μπορούν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία την κατάσταση, από εκείνους που δεν μπορούν, είναι η ικανότητα που έχουν να προσαρμόζονται στις αλλαγές και να μπορούν να βλέπουν τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες.
Φροντίστε τον εαυτό σας.
Καθότι η ψυχική ασθένεια είναι γνωστή από την αρχαιότητα και δε γνωρίζει κοινωνική τάξη, ίσως θα έπρεπε να αφαιρέσουμε το κάλυμμα της τραγικότητας και να δούμε τη νόσο πιο ρεαλιστικά. Ο περίγυρος μη μπορώντας να βοηθήσει από έλλειψη γνώσεων ή τακτ, πρέπει το ίδιο το άτομο να ισχυροποιηθεί με εξειδικευμένη και προσωπική βοήθεια έτσι ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον εαυτό του, τον κόσμο και την ασθένεια που είναι διαφορετικά πράγματα και έτσι πρέπει να είναι. Πρωτοβουλίες όπως το Κέντρο Ημέρας, ο ΚΟΙΣΠΕ, η Κινητή Μονάδα στο Ν. Χίου είναι αξιέπαινες και θα ενθαρρύνουν να καταπολεμηθεί το στίγμα της ψυχικής ασθένειας.
Σχόλια